Op DrachtsterCourant.nl verscheen gistermiddag volgend artikel van de hand van Fokke Wester, met in de hoofdrol het oudste huis van Opeinde én Smallingerland:
DRACHTEN – Het oudste huis van Smallingerland krijgt een ander adres. Nu staat het nog in de tuin van Nijtap 3 in Opeinde. Als Binnendyks 2 wordt het een recreatiewoning.
Het oudste huisje van Smallingerland. Nu nog Nijtap 3, binnenkort Binnendyks 2. Foto door Jaap de Vries.
Auke Scholma, die het huis met zijn vijf broers en zusters erfde toen hun moeder Dini Scholma-van der Perk vorig jaar oktober overleed, heeft de adreswijzing aangevraagd. De gemeente Smallingerland is van plan om aan de wijziging planologische medewerking te verlenen. Daarmee kan het woonhuis worden losgekoppeld van de woning op Nijtap 1. Die vrijstaande woning is sinds de bouw in 1917 het hoofdgebouw op het perceel. De erfgenamen willen die woning verkopen, maar het ‘tuinhuis’ houden als recreatiewoning.
Rijksmonument
Het oude boerderijtje is van 1668 en een Rijksmonument. De boerderij was rond 1800 de grootste in de omgeving, met dertien koeien, zeven rieren (voor het eerst drachtige koeien), zes paarden en ongeveer dertien hectare bouwland. In die tijd waren broer en zus Ritsert en Aaltje Liebbes bewoners en eigenaren. De boerderij verloor rond 1850 een groot deel van zijn functie, toen bewoner Bocke Bosma aan de andere kant van de Kommisjewei een andere boerderij kocht. De woning werd dan ook flink verkleind en diende voortaan als arbeiderswoning.
Het echtpaar Dirk Auke en Dini Scholma vestigde zich in 1945 in Opeinde, waar ze de veeartsenpraktijk overnamen. In 1950 kochten ze hun woning, die in 1917 was gebouwd als Boerenleenbank. Bij de koop was het oude boerderijtje in de tuin inbegrepen. De woning werd altijd voor opslag gebruikt, maar is in 1992 intern verbouwd en bewoonbaar gemaakt. Er zijn nog veel originele onderdelen herkenbaar, waarvan de 19e eeuwse bedsteewand en tegelbekleding in de schouw belangrijke onderdelen zijn.
Bêd & Brochje
Het Rijksmonument is lang in gebruik geweest als bêd & brochje voor fietsers. Het gebruik als recreatiewoning is in strijd met de bestemming, maar de gemeente is bereid planologische medewerking te verlenen. ,,Door recreatieve bewoning van het Rijksmonument kan het pand voor de toekomst behouden blijven”, stelt het college.
Dat geldt ook voor de monumentale lindeboom naast het huis, vermoedelijk geplant toen het huis in 1668 werd gebouwd. De eeuwenoude boom is met een omvang van ongeveer zes meter waarschijnlijk de dikste boom van Friesland.