De Peinder straatnaam ‘Legauke’ is er een met een landschappelijke inbedding: zij is afgeleid van de streek ten zuidwesten van het dorp Opeinde: de Legauke. Dat verklaart ook meteen waarom de straat uit twee delen bestaat. Legauke nummer 1-10 staan langs het Opeinder kanaal, meteen bij de brug van de Hegewei. Legauke nummer 11 – de boerderij ‘De Oerwinning’ – is een stuk zuidelijker te vinden, direct aan het Drachtster ‘Djippe Gat’. Tot aan 1944 stond iets westelijker van deze plek een gelijknamige boerderij waaraan een intrigerend verhaal kleeft. In de Tweede Wereldoorlog vermoorde de Duitse bezetter er twee Peinders en één onderduiker; de boerderij liet men afbranden. In een latere rubriek volgt hierover ongetwijfeld meer.
Over naar de naam ‘Legauke’ dan. Al in de 19e eeuw wordt deze streeknaam teruggevonden op historische kaarten, zoals op de Eekhoff-kaart uit 1848, toen een stuk zuidelijker dan het huidige ‘Legaukebosk’. De naam is waarschijnlijk een verbastering van het woord ‘leech’ of laag en ‘(g)auke’. Over de precieze herkomst van de naam doen in elk geval vier theorieën de ronde, kiest u zelf welke u de meest waarschijnlijke acht.
- Verbastering van ‘het leech fan Auke’, al komt er in de archieven geen grondbezitter met die naam op die plek voor.
- Verbastering van ‘het leeche gea’,’gea’ is een aanduiding voor land of landerijen.
- Verbastering van ‘het leeche gauke’, waarin ‘gauke’ een verkleiningsvorm is van ‘gau’, wat hoofdwaterweg betekent.
- Verbastering van ‘het leeche auk’, ‘auk’ komt namelijk elders in Friesland voor als aanduiding voor weiland met veel riet.
De kaart van Eekhoff uit 1848 als transparant over de hedendaagse luchtfoto’s gelegd (bron: frieslandwonderland.nl). In de rode cirkel de streeknaam, het huidige Legaukebosk is blauw omcirkeld. Het rode vierkantje markeert de huidige ‘Oerwinning’ en het oranje blokje de vooroorlogse boerderij. Klikken is vergroten.